Een burn-out in je relatie!?

Een burn-out krijg je enkel op de werkvloer, lees ik overal. Maar is dat wel zo? Als problemen in je relatie – klassiek gezin of samengesteld gezin – niet worden aangepakt, of als je ook in je gezin de lat te hoog legt, kan dit leiden tot burn-out symptomen. De signalen liggen ook hier voor de hand, maar wordt er niet over gepraat of wordt het door de ene partner ontwijkend op gereageerd. Laat het mij even aantonen met onderstaand voorbeeld

Katrien en Koen vormen intussen al 11 jaar een samengesteld gezin. Koen had al 3 kinderen uit een vorig huwelijk en samen hebben ze er nog een zoontje bij gekregen. Enkele jaren geleden is het bij Katrien tot een burn-out gekomen en kon ze lange tijd niet meer gaan werken. Katrien leerde intussen dat ze makkelijk veel hooi op haar vork neemt. “Wat je zelf doet, doe je beter” was haar leuze. Dat ze hierdoor zelfs niet kon delegeren terwijl dat wel de bedoeling was, besefte ze niet. Na een lange herstelperiode ging Katrien terug aan het werk en nam ze zichzelf voor om haar grenzen heel goed te bewaken. En dat lukte goed.

Voor haar terugkeer had ze een helder gesprek met nieuwe afspraken in haar team. Haar collega’s waakten erover dat ze niet onnodig om raad gingen bij haar omdat ze wisten dat ze hen dan misschien hun werk uit handen zou trekken om het zelf op te lossen. Maar nu ze terug aan het werk was, merkte ze op dat het probleem eigenlijk niet bij haar werk lag. Daar kreeg ze net energie van wat ze deed. Het echte probleem zat in haar gezin en dat vond ze wel een moeilijke conclusie. Ze zag Koen nog altijd graag en na heel wat woelige jaren had ze haar plekje wel gevonden als mama en plusmama. En toch bleef dit gezin, of eerder haar plusgezin, haar leegzuigen.

Katrien ging in gesprek met Koen in de hoop met hem tot nieuwe afspraken te kunnen komen rond de taakverdeling thuis. Maar ze ving bot. Koen gaf aan dat hij omwille van zijn carrière echt niet nog meer beschikbaar kon zijn. Hij kon niet begrijpen dat Katrien na 11 jaar plots een probleem maakte van de zorg voor zijn kinderen en vond dat zij aan haar mindset moest werken. Katrien vertelde dat Koen heel boos geworden was en dat zij dit wel kon begrijpen gezien ze al 11 jaar op deze manier functioneerden. Ze voelde zich er behoorlijk schuldig bij dat ze nu plots problemen maakte over haar taak als plusmama. “Wat was er toch mis met haar en hoe kon ze zichzelf terug opladen om er ten volle te kunnen blijven zijn voor het gezin?” vroeg Katrien zich af.

Mensen die geleerd hebben om verantwoordelijkheid in hun leven te nemen, hebben daar een mooie eigenschap aan. Ze hebben er echter tegelijk ook een valkuil aan. Zij weten dat je in elke situatie die je overkomt, kan kiezen hoe je hiermee omgaat. Ze zorgen ervoor dat ze lessen trekken uit wat er gebeurt en hun leven opnieuw een positieve wending geven. En hun valkuil bestaat erin dat ze teveel verantwoordelijkheid pakken.

Omdat zij geleerd hebben hoe om te gaan met lastige situaties gaan ze ook de verantwoordelijkheid van hun omgeving mee dragen. Hun partner, familie, collega’s of bazen kunnen het zich daardoor permitteren om in een slachtofferhouding te blijven hangen. Mensen die alle verantwoordelijkheid bij zichzelf zoeken, nemen niet alleen hun eigen stuur van hun leven in handen, maar proberen tegelijk ook de auto’s van hun omgeving in juiste banen te leiden. Vroeg of laat wordt het hen teveel en eindigen ze in een burn-out.

Wanneer ik dit theoretisch uitleg, merk ik dat het dikwijls niet echt aankomt bij deze mensen. Daarom neem ik er in mijn praktijk meestal een balletje bij om het in een oefening te ervaren. Deze oefening kan je niet op je eentje uitvoeren. Ik leg ze daarom uit en wil jou vragen om voor jezelf tijdens de uitleg te reflecteren over hoe jij er zelf mee zou omgaan.

In Katrien haar geval ging het er als volgt aan toe terwijl Koen voor één keer mee aanwezig was in de sessie: ik nam een jongleerbal in de hand en vertelde haar dat dit Koen zijn balletje ‘last’ was. Het balletje stond symbool voor zijn taken als vader: ‘er zijn als een betrokken vader voor zijn kinderen, hen opvoeden, terechtwijzen wanneer nodig, gesprekken voeren van ouder tot kind, tijd en aandacht aan hen besteden’.

Ik gaf ook erkenning aan het moeilijke parket waarin Koen zich vast voelde zitten en vertelde met ‘zijn’ balletje in mijn hand: “Koen is blij dat hij na zijn scheiding stand heeft kunnen houden in zijn carrière zodat hij kon blijven voorzien in het financiële welzijn van zijn kinderen en de alimentatie kon blijven betalen. Maar dat heeft als keerzijde dat hij nu nog harder werkt dan voordien. Hij is een succesvolle ondernemer en heeft hierin niet te onderschatten verantwoordelijkheden.” Koen knikte bevestigend, het verhaal klopte tot hiertoe volledig voor hem.

Ik ging verder en richtte me nu tot Katrien: “Dit is Koen zijn bal en omdat hij hem zelf niet kan dragen, komt hij nu bij jou terecht”. Ik legde de bal kordaat in haar hand en vroeg haar wat er nu bij haar gebeurde. Katrien keek vertwijfeld naar de bal en begon te analyseren wat ze best zou doen: “Tja, ik denk dat ik die bal niet moet vasthouden, hé. Ik denk dat ik die bal best aan hem geef, maar ja, wat als hij dat niet wil? Mag ik de bal ook weggooien?”

Ik antwoordde haar dat de bal altijd in iemand zijn handen moest zijn, dus niet neergelegd of weggegooid kon worden. In mijn ooghoek zag ik dat Koen zich al ongemakkelijk begon te voelen. Tot hier had hij er plezier in om Katrien met die bal te zien, maar zou dat zo blijven!? Katrien richtte zich vervolgens naar hem en vroeg “Schat, wil jij die bal pakken, hij is tenslotte van jou?” Koen gooide ostentatief zijn armen in de lucht en riep “Niks van, ik heb al genoeg aan mijn hoofd, no way!” Katrien bleef verweesd zitten met ‘zijn’ bal terwijl ze me hulpeloos vragend aankeek.

Ik stopte de oefening, nam de bal van haar over en vroeg hen beiden om eens heel goed te kijken naar wat er net gebeurde. Om het kracht bij te zetten, vulde ik aan: “Koen, met alle respect, maar dit is jouw bal, jouw last en wat doe jij!? Je gooit je handen in de lucht en weigert jouw eigen bal in eigen handen te nemen. Liever heb je dat jouw partner ermee belast wordt en je vindt het nog grappig ook om haar te zien sukkelen met die bal.

Dat zij er een burn-out aan overhoudt, kan jou niet overtuigen, want jij hebt al lasten genoeg. En Katrien, het is niet jouw bal, maar toch vraag jij lief of hij zijn eigen bal in handen wil nemen. Hij krijgt duidelijk nog de optie om te weigeren, dat was al duidelijk in je twijfelende houding. Meer nog, je steekt er ook nog al je energie in om na te denken wat jij moet doen met zijn bal. Jij steekt jouw energie dus in het oplossen van anderen hun lasten, lasten die niet de jouwe zijn!? En misschien, Katrien, heb je bij het begin van jullie relatie zélf tegen Koen gezegd dat hij zijn bal aan jou mocht geven, dat jij met alle plezier zijn lasten voor hem wilde dragen, omdat dat is wat liefde nu eenmaal doet?” Ik liet het even binnenkomen bij allebei.

Vervolgens liet ik hen zien wat er dan wel moest gebeuren met die bal. “Kijk, Katrien, nu sta ik in jouw schoenen en ik heb de lastenbal van Koen in mijn handen. En dit is wat ik ermee doe.” Ik richtte me tot Koen, pakte kordaat zijn hand en legde er bijna gelijktijdig zijn bal in. Zonder dat hij de tijd kreeg om weerstand te bieden, voegde ik eraan toe: “Dit is jouw last en jij bent volwassen genoeg om die last zelf te dragen. Ik wil je steunen en met jou meedenken over oplossingen, maar ik ga het niet overnemen van jou. Jij bent vader van jouw kinderen en ze hebben jou nodig.”

Na deze oefening vroeg ik hen beiden wat ze uit de oefening leerden.

Koen koppelde terug dat het een enorm confronterende oefening was, maar wel klopte. Hij zag dat hij inderdaad zijn eigen bal terug in handen moest nemen, ten goede van zijn kinderen en Katrien. Alleen wist hij niet hoe hij het allemaal moest doen. Om het in de ballenmetafoor te houden: hij wist niet hoe hij alle ballen in de lucht moest houden. In het coachingtraject gingen we dan ook verder aan de slag met de vraag hoe hij als ondernemer en gescheiden vader zijn work-life balance in harmonie kon brengen.

Voor Katrien was het eveneens een eye-opener om u tegen te zeggen. “Ja, dit is wat ik constant doe, thuis én op het werk, ik neem de lastenballen van iedereen over. Ik denk altijd dat ik de oplossing voor iedereen moet zoeken en ga het dan ook effectief zelf oplossen als dat kan. Wat ik nu zie, is dat ik veel sneller en kordater die bal moet teruggeven en liefst de bal al niet in mijn handen terecht laat komen als hij niet van mij is.”

Nu is het aan jou om hierbij stil te staan! Aan wie herken jij jezelf in deze oefening met de lastenbal? Ben je eerder zoals Koen, of eerder zoals Katrien?

Beschrijf een situatie waarin jij de grenzen van verantwoordelijkheid niet respecteert. Noteer ook heel duidelijk wat jij dan precies doet in actie. En tenslotte: neem vanaf hier een beslissing over hoe je in de toekomst zal omgaan met de lastenbal van jezelf en die van anderen.

• De situatie waarin ik merk dat ik mijn verantwoordelijkheden verwar met die van anderen: …
• Wat ik dan precies doe in dergelijke situatie is: …
• Vanaf nu beslis ik dat ik onthoud dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen leven en er dus ook grenzen zijn aan die verantwoordelijkheden. Hoe ik in de toekomst zal reageren wanneer ik anderen hun issues in mijn kamp sleur, of wanneer ik het toelaat dat iemand anders mijn verantwoordelijkheden uit mijn handen probeert te nemen: …

Anja Pairoux

Adres: Pierstraat 146, 2630 Aartselaar

Anja Pairoux haar missie bestaat erin om mensen (terug) in verbinding te brengen door in te zetten op de kracht van het individu. Wanneer elk individu in een groep – een relatie, tussen familieleden of onder collega’s – ten volle zichzelf mag zijn en blijven, zal dit niet alleen het individu, maar ook de groep ten goede komen en versterken.

Zij volgde in 2011 een life coach training en vervolledigde deze training met het ‘Leadership’ certificaat aan de John Maxwell academy (VS). In 2013 volgde Anja een opleiding tot Stiefplan-coach en werd de eerste gecertifieerde Stiefplan-coach in België.

Vanuit haar praktijkervaring als coach bij samengestelde gezinnen voelde Anja de bijkomende noodzaak aan om ook als bemiddelaar te kunnen tussenkomen. In 2014 behaalde ze dan ook een certificaat voor specialisatie in familiale bemiddeling en vervolgens in 2015 haar certificaat tot erkend bemiddelaar.

Met haar persoonlijke ervaringen en inzichten uit haar praktijk schreef Anja het boek ‘Je wist waar je aan begon!?’ dat sinds maart 2014 in de winkel verkrijgbaar is. Het is een werkboek als eerste stap voor stiefouders/plusouders om zichzelf te coachen naar een nieuw evenwicht in hun situatie.

In 2021 werd haar tweede boek ‘Waarom overkomt mij dit weer!?‘ uitgegeven. Een boek voor mensen die merken dat ze telkens opnieuw – in hun relaties, op het werk, in het ouderschap, in hun leiderschap – op dezelfde muren botsen.

Na een eerste korte kennismaking via mail of telefoon, maak je een afspraak voor een intakegesprek. Voor dit intakegesprek (2u) betaal je € 250 (excl. 21% BTW).

Na een eerste korte kennismaking via mail of telefoon, maak je een afspraak voor een intake gesprek. Deze persoonlijke kennismaking staat in het teken van jouw uitdagingen en doelstellingen. Als het klikt, stelt jouw coach een persoonlijk coaching traject op en leg je vervolgens samen met je coach verdere afspraken vast. Voor dit intake gesprek (1,5u) betaal je € 121 (incl. BTW).

Bij Apluscoaching staan we voor een onbevooroordeelde, discrete en gemoedelijke manier van werken.