Financiële regeling in samengestelde gezinnen.

Je wist het of niet, maar de financiële regeling en kinderen liggen het moeilijkst. Binnen samengestelde gezinnen komen deze 2 taboe-onderwerpen mooi samen en vormen ze de perfecte mix voor een vulkaanuitbarsting. Het is dus voor het ganse gezin enorm belangrijk dat er eerlijk en open over het geld en de kinderen gesproken wordt.

Een samengesteld gezin financiëel … hét gesprek!?

En toen was het daar … hèt gesprek! Tot dan was het me gelukt om het voor me uit te schuiven. We woonden allebei nog in ons eigen appartement met elk onze eigen aparte kosten. Een gezamenlijke rekening en budgetbeheer was dus nog niet nodig geweest. Maar nu gingen we samenwonen en verder bouwen aan onze toekomst. En dan dringt het zich op dat er ook eens over de financiën gesproken wordt.

Ik zag het echt niet zitten om het hierover te hebben, want het was alvast duidelijk dat we hierover niet op één lijn zaten. Hij stelde voor om het simpel te houden en gewoon elk de helft bij te dragen in een gezinspot. Ik kon me daar niet in vinden, het voelde niet goed. Hij had een kind dat hij mee binnenbracht, ik was alleen. Ik wilde niet gaan muggenziften en tot op de eurocent beginnen rekenen, maar ik wilde ook niet lopen werken en betalen voor een kind dat niet van mij is.

Daar stonden we dus. Hij knoopte het gesprek aan. En ik had op dat eigenste moment de keuze. Of ik hield mijn mond om de goede vrede te bewaren en betaalde gewoon de helft mee in het gezinsbudget. Of ik probeerde voor mezelf op te komen met het grote risico dat we in een stevige ruzie zouden komen te zitten.

Ik haat ruzie en conflicten, maar die eerste optie zag ik in dit geval ook niet zitten omdat ik wist dat ik dan voor de rest van onze jaren samen met een slecht gevoel zou blijven. Ik raapte al mijn moed bijeen en sprak mijn mening uit: “ik vind niet dat ik evenveel moet bijdragen als jij omwille van het feit dat jij een kind mee binnenbrengt!”. Daar, het was uitgesproken. En nu moest ik in mijn krachten blijven staan en ervoor zorgen dat ik ook goed kon uitleggen waarom ik dat vond.

Hij stak van wal met zijn argumenten: “jamaar, zo’n klein kind verbruikt amper iets, dat is betekenisloos” Waarop ik antwoordde: “ja, nu wel, maar wacht tot binnen enkele jaren!” Enkele argumenten later repliceerde hij weer: “jamaar, je ziet mij toch graag? En mijn kind is toch 50 % van mij, dus hoort dat toch ook bij jouw gezin?” Ik besefte dat als ik duidelijke taal wilde spreken, ik het best in concrete cijfers kon werken, dus ik zei: “dat klopt inderdaad, hij is 50 % van jou … en 50 % van zijn mama, en 0 % van mij – is het nu duidelijk?.” Einde discussie, mijn punt was gemaakt. Ik werkte een voorstel uit waar we ons allebei in konden vinden, we deden allebei wat water bij de wijn.

Niet veel later diende zich een volgende stap aan. We gingen samen een huis kopen. Alweer bekroop de angst me. Wat als er mijn man iets zou overkomen en de zaakjes niet goed geregeld zouden zijn? Zijn zoon is natuurlijk de rechtmatige erfgenaam en het was niet de bedoeling dat ik hem tekort zou doen. Maar het beangstigde me wel om samen een huis te kopen en dan het risico te lopen dat ik het dak boven mijn hoofd zou verliezen als ik met de mama van de wettelijke erfgenaam te maken zou krijgen.

Ik raapte weer mijn moed bijeen om erop aan te dringen naar een notaris te stappen voor advies en concrete stappen. Gelukkig hielp onze notaris me onder woorden te brengen wat ik nodig had. Ik wilde zijn zoon niets ontnemen, maar naar mij en onze toekomstige kinderen toe moest ook alles correct en vooral rechtvaardig verlopen.

Je staat er soms alleen voor

In onze omgeving kan je hier met niemand over praten. Je stoot zoals altijd alleen maar op onbegrip en het oordeel dat je een slecht mens bent. Iedereen ziet in jou die valse stiefmoeder die het kind er liever niet bij had. Alsof het zo abnormaal is om financiële rechtvaardigheid voor iedereen na te streven!? Goede afspraken maken goede vrienden.

Onze omgeving en de maatschappij hebben er een andere mening over. De focus ligt meestal op de ‘scheidingspijn’ rond de kinderen. Onze wetgeving is in volle evolutie en heeft oog voor samengestelde gezinnen. Jammergenoeg streeft de berichtgeving rond het nieuwe erfrecht vooral na om de klassieke gezinssituatie zoveel mogelijk te benaderen. En ook op dit vlak gelden voor samengestelde gezinnen heel andere spelregels dan voor klassieke gezinnen.

Zo lees je bijvoorbeeld in krantenkoppen al eens dat stiefkinderen nu ook kunnen erven van hun stiefouder. Als je dan bij plusouders gaat polsen wat zij er zelf werkelijk bij voelen en ze mogen heel eerlijk en rechtuit antwoorden, dan krijg je dikwijls te horen dat ze dat helemaal niet willen. Vele plusouders willen hun pluskinderen absoluut niets ontnemen. De kinderen mogen zich echt niet tekort gedaan voelen, maar tegelijk willen deze plusouders ook hun eigen vermogen en bloedlijn beschermen.

Samengestelde gezinnen + financieel + kinderen = vulkaanuitbarsting

Je wist het of niet, maar gesprekken over financiële regeling en kinderen liggen het moeilijkst. Binnen samengestelde gezinnen komen deze 2 taboe-onderwerpen mooi samen en vormen ze de perfecte mix voor een vulkaanuitbarsting.

Waar klassieke gezinnen gesprekken over hun financiën liefst binnenshuis houden, is het in samengestelde gezinnen zelfs binnenshuis moeilijk om het over financiën te hebben. Over onze geldzaken spreken we niet zomaar met iedereen. Partners in klassieke gezinnen bespreken hun loonbrieven moeiteloos met elkaar, maar zullen er buitenshuis niet zo makkelijk mee te koop lopen. In samengestelde gezinnen gebeurt het dikwijls dat de loonbrief zelfs binnenshuis niet bekend gemaakt wordt. Partners houden soms angstvallig alles gescheiden, gewoon omwille van ex-partner(s) die als spoken in huis rondhangen.

Waar het in klassieke gezinnen al moeilijk kan zijn om op dezelfde lijn te zitten rond de opvoeding van de kinderen, is het in samengestelde gezinnen nog uitdagender omdat daar bijkomend onderscheid gemaakt moet worden tussen huisregels en opvoeding. Stel je maar voor dat één van beide gescheiden ouders het niet zo nauw neemt met nieuwe spullen die in het andere huis gekocht werden.

In het andere huis is het vooral de plusmama die erop toeziet dat de kinderen nieuwe kleren, brooddozen en andere spullen hebben. 2 jaar later is de plusmama aan de andere kant vol frustratie omdat de nieuwe spullen die zij koopt telkens ‘verloren’ raken bij de moeder van de kinderen. Moet er hier dan een gesprek gevoerd worden tussen beide biologische ouders rond opvoedkundige afspraken?

Of moeten er binnen het samengestelde gezin tussen ouder en plusouder afspraken gemaakt worden rond huisregels? Je voelt het in elk geval al zo aan dat het voor de plusmoeder bijna onmogelijk is om de moeder hierover op het matje te roepen.

Waar in klassieke gezinnen het inkomen vooral dient voor de toekomst van de kinderen, heerst er in samengestelde gezinnen onrust omdat net via die kinderen een opgebouwd vermogen naar buitenstaanders (lees exen) zou kunnen gaan.

Een voorbeeld uit mijn praktijk:

Anita en Robert zijn een samengesteld gezin met elk 2 kinderen uit een vorig huwelijk. Anita trok met haar 2 kinderen in bij Robert die in het huis is blijven wonen waar hij met zijn vorige vrouw woonde. Ze nemen allebei de kosten van hun eigen kinderen voor eigen rekening, al dan niet gedeeld met hun exen. Het huis waarin ze samen wonen is sinds de scheiding van Robert zijn volle eigendom geworden.

Nadat Anita introk in het huis beslisten ze samen om wat renovaties door te voeren opdat de kinderen van Anita hun eigen kamer zouden hebben. Anita wilde absoluut mee investeren in deze renovatie omdat ze geen huur betaalde aan Robert en ze niet als profiteur bestempeld wilde worden.

Tijdens onze coaching sessies blijkt het moeilijk om bepaalde frustraties bij Anita aan te pakken. Ze blijft zich mateloos storen aan rommel in huis. Niemand lijkt haar inspanningen te respecteren en regelmatig ontploft Anita.

Tot ik op een bepaald moment aan haar vraag hoe hun financiële afspraken en erfenis geregeld zijn. Hierop vertelt Anita dat hier geen duidelijke regelingen over afgesproken zijn. Omdat ze beide evenveel kinderen hebben, dragen ze elk evenveel bij in het huishoudelijke budget. Anita vindt ook dat ze zich heel gelukkig mag prijzen dat ze geen huurgeld hoeft te betalen en dat ze dus niet nog meer moet verlangen.

Maar ze geeft wel toe dat ze met bezorgdheden zit rond de investeringen die ze heeft gedaan bij de renovaties. Het geld waar haar ouders zo hard voor gewerkt hebben, is voor een groot deel ingebracht bij de renovaties. Maar ze maakt zich zorgen dat haar eigen kinderen hier nooit iets van zullen terugzien. Het huis is namelijk van Robert en als hem iets overkomt, gaat alles volledig naar zijn kinderen. Anita vindt dit heel onrechtvaardig naar haar kinderen toe.

Zodra Anita en Robert bij een notaris te rade waren gegaan en hun zaakjes duidelijk en goed geregeld hadden, keerde de rust terug. Anita kon veel meer loslaten en ontplofte niet meer bij de minste rommel. De kinderen en pluskinderen gaven haar zelfs complimenten omdat ze zo positief veranderd was. Het bracht Anita een bepaalde innerlijke rust te weten dat haar eigen kinderen en zijzelf niet benadeeld zouden worden wanneer Robert zou komen weg te vallen.

De functie van geld

Geld op zich is een uitermate gevoelig thema. Mensen kunnen heel raar reageren als het over geld gaat. Zo zie je zelfs binnen families en familiebedrijven zware ruzies ontstaan op het moment dat er bijvoorbeeld geërfd moet worden. Hoe komt dat toch?

Laat ons even teruggaan in de geschiedenis. Geld is in essentie een symbolische voorstelling van een bepaalde waarde. Het heeft daarbij 3 functies:

  • Het kan gebruikt worden als tussengoed bij transacties
  • Het dient als waardemeter voor andere goederen of diensten
  • Het kan een spaarmiddel zijn voor latere tijden

Geld is dus een ruilmiddel. Het wordt gegeven of ontvangen als vergoeding voor geleverde goederen of diensten. En dit is wat je ziet gebeuren bij erfeniskwesties: plots laten mensen hun ongenoegen voelen als hen niet toekomt waar zij recht op menen te hebben.

Neem bijvoorbeeld Jos en Josee. Zij hebben jarenlang alle zorg op hun schouders genomen voor hun oudtante die vlakbij hen woonde. Ze onderhielden haar huis omdat zij het niet meer zelf kon, ze deden boodschappen voor haar, gingen met haar naar het ziekenhuis toen het slecht ging met haar en zij waren de enigen die haar dagelijks bezochten in haar laatste maanden.

Na haar dood zitten er bij de notaris plots familieleden die zich in de jaren voordien nooit hebben laten zien of horen, laat staan dat ze enige zorg op zich hebben genomen. Jos en Josee krijgen bij de notaris te horen dat er voor hen amper iets overblijft uit de erfenis omdat er andere familieleden zijn die wettelijk meer rechten hebben. Jos en Josee zijn woest. Is dit hun dank voor al die jaren zorg voor hun oudtante!?

Een plusouder is een doodgewoon mens met net diezelfde menselijke noden: er moet een balans zijn tussen geven en ontvangen. Plusouders steken heel veel tijd, energie en inspanningen in hun samengesteld gezin. En het is heel menselijk om daar een bepaald moment iets voor terug te willen. Omdat er geen bloedband is, is er niet die vanzelfsprekende onvoorwaardelijke liefde die alles goedmaakt. Er is dus iets anders nodig om de balans te houden. Omdat biologische ouders enkel de biologische band kennen en het verschil met stiefband niet ervaren, is dit voor hen onmogelijk te bevatten.

In samengestelde gezinnen gebeurt het dus dikwijls dat de plusouder heel veel investeert met daarbij de verwachting dat hij/zij dat doet zonder er iets voor terug te krijgen. Meer nog, in plaats van iets terug te mogen verlangen voor de geleverde inspanningen, wordt het heel normaal gevonden dat de plusouder ook financieel een duit in het zakje doet voor de pluskinderen. En hier wordt de inwendige rebel bij de plusouders wakker.

Stel je voor : een plusmama heeft jarenlang vol liefde voor haar pluskinderen gezorgd, samen met haar partner een huis gekocht en gerenoveerd zodat de kinderen een mooie tijd konden beleven. En dan verongelukt hij terwijl de kinderen nog minderjarig zijn. De plusmama is niet alleen haar partner kwijt, maar ook de kinderen.

Na zijn overlijden hebben ze namelijk geen reden meer om naar haar te komen. Hun mama maakt het ook onmogelijk voor haar om nog in het huis te blijven wonen doordat zij de wettelijke erfgenamen vertegenwoordigt. Het maakt deze plusmama verbitterd naar haar pluskinderen toe. Wat heeft ze spijt dat ze destijds haar eigen vermogen niet meer afschermde.

Dit is wat plusouders ergens wel aanvoelen, maar niet durven uitspreken, net omdat er zoveel taboe op geld en pluskinderen zit.

Tijd om het taboe te doorbreken – praat erover!

Het is dus voor het ganse gezin enorm belangrijk dat er eerlijk en open gesproken wordt over de financiële regeling in het samengesteld gezin.

Voel je je niet helemaal goed bij de financiële afspraken die jullie hebben gemaakt binnen je samengesteld gezin? Durf het gesprek aangaan. Het is niet omdat jullie al enkele jaren op dezelfde manier omgaan met jullie financiële regeling, dat het niet herzien kan worden.

Is het moeilijk om het gesprek aan te gaan? Een plusouderconsulent faciliteert jullie erin om het gesprek op een serene manier aan te gaan en uit te zoeken wat voor iedereen werkt.

Goede afspraken maken goede vrienden, dus ga te rade bij een erfenisconsulent. Vele mensen gaan angstvallig de gesprekken over erfeniskwesties uit de weg. Het is sowieso heel moeilijk om het over de dood te hebben. Maar het is nog moeilijker als je het gesprek uit de weg blijft gaan en je spijt moet hebben als het te laat. Het is beter zo snel mogelijk de lastige gesprekken aan te gaan en stappen te nemen. Eens jullie alles geregeld hebben, zullen jullie ondervinden dat er een innerlijke rust komt en jullie toekomst pas écht kan beginnen.

Laat je goed informeren!

Het is van enorm groot belang om je heel goed te laten adviseren en begeleiden door iemand die kennis van zaken heeft over erfenisrecht binnen samengestelde gezinnen.

Uitgebreide info over erfrecht en erfopvolging vindt u onder meer op de website van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat. Voor advies over erfenissen en erfrecht neemt u contact op met een notaris.

https://www.notaris.be/erven-schenken/erven

Anja Pairoux

PlusouderConsulenten

LID VAN EEN NIEUW GEZIN? JE ZOEKT ADVIES EN BEGELEIDING?
EEN PLUSOUDERCONSULENT IN JOUW REGIO COACHT JE TIJDENS HET PLUSOUDER GPS-TRAJECT

Niemand kiest ervoor om plusouder te worden. Dat plan maak je niet, dat overkomt je. Want de liefde is groot, en de pluskinderen kan je niet wegcijferen. Maar plusouders zitten met veel vragen en worden soms geconfronteerd met het onbespreekbare: “Hoe kan ik zeggen dat ik zijn/haar kinderen niet zo graag zie als mijn kind?”, ‘Hoe kan ik zeggen dat de moeder/vader van zijn/haar kinderen te veel invloed heeft in ons gezin”.

Om dit bespreekbaar te maken is de website www.plusouderconsulenten.be opgestart. Hier vinden plusouders al erkenning en herkenning voor hun veelal ongekende en dus onbeminde problemen.

Daarnaast kunnen plusouders via de website een GPS-traject opstarten met een plusouderconsulent. Dit begint met een eerste intake gesprek bij de plusouderconsulent in hun regio.

Alle plusouderconsulenten werden opgeleid door Anja Pairoux en volgen permanente bijscholing bij Apluscoaching.

In 7 stappen naar een gelukkiger
samengesteld gezin

Onze PlusouderGids helpt u om duidelijkheid te krijgen over uw persoonlijke situatie als plusouder of biologische ouder. Het opvragen van de PlusouderGids is gratis en verplicht u tot niets.